ADANA’da Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi ve Mikroplastik Araştırma Kümesi Kurucusu Prof. Dr. Sedat Gündoğdu, flamingo, kaplumbağalar ve balıkların hayat alanı olan Akdeniz Bölgesi’ndeki lagünlerde yapılan mikroplastik kirliliğiyle ilgili araştırmanın sonuçlarını paylaşarak, “Tuzla Lagünü’nde litrede 60-70 ortası mikroplastik tespit edildi. Bu sayı metreküpe vurulduğunda 60-70 bin adet mikroplastiğin varlığından bahsedebiliriz. Akyatan’da da benzeri bir sonuç var. Burada gölün içerisindeki su ölçüsü dikkate alındığında mikroplastik ölçüsünün trilyonlar, katrilyonlar düzeyine yükseldiğini söyleyebilirizö dedi.
Hayatın her noktasında karşılaşılan ve ziyanı her geçen gün yeni bir çalışmayla kanıtlanan mikroplastikler doğal ekosistemleri tehdit etmeye devam ediyor. Kıyı lagünleri de bilhassa mikroplastikler açısından giderek artan bir plastik kirliliği ile karşı karşıya fakat Türkiye’nin lagün sistemlerinde bu kirliliğin boyutları şimdi tam manasıyla bilinmiyor. Mevzuyla ilgili ülkedeki birinci kapsamlı değerlendirmeyi sunmayı amaçlayan ÇÜ Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi ve Mikroplastik Araştırma Kümesi Kurucusu Prof. Dr. Sedat Gündoğdu, Karadeniz Teknik Üniversitesi ve Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi’nden araştırmacıların da takviyesiyle Akdeniz bölgesinde bulunan 5 lagün için bir çalışma başlattı. Üç üniversiteden akademisyenler birlikte Akyatan, Tuzla, Ağyatan, Çamlık ve Yelkoma lagünlerinde 2021-2022 yılları ortasında kasım ve haziran ayları içerisinde yüzey suyu ve taban çamurlarından alınan örneklerle mikroplastik varlığı ile mevsimsel değişkenliği araştırıldı.
‘MİKROPLASTİK ÖLÇÜSÜ KATRİLYONLARA YÜKSELİYOR’
Ramsar Kontratı kapsamında müdafaa statüsündeki bu sulak alanlarda mikroplastik kirliliği açısından elde ettikleri sonuçları paylaşan Prof. Dr. Sedat Gündoğdu, “Sudaki en yüksek mikroplastik düzeyleri Yelkoma ve Tuzla lagünlerinde tespit edilirken, taban çamurunda ise mikroplastikler en yüksek Akyatan Lagünü’nde tespit edildi. Çoğunluğu dokuma bölümü ve evsel atık sulardan kaynaklanan lifler en baskın mikroplastik çeşidiydi. En fazla tespit edilen plastik tipi ziraî üretimde seralarda, günlük hayatta en çok kullanılan ve geri dönüşüm tesislerinde de en çok işlenen polietilen ve polipropilendi. En fazla kirli bulduğumuz Tuzla Lagünü’nde litrede 60-70 ortası mikroplastik tespit edildi. Bu sayı metreküpe vurulduğunda 60-70 bin adet mikroplastiğin varlığından bahsedebiliriz. Akyatan’da da emsal bir sonuç var. Burada gölün içerisindeki su ölçüsü dikkate alındığında mikroplastik ölçüsünün trilyonlar, katrilyonlar düzeyine yükseldiğini söyleyebiliriz. Bu da kıymetli ölçüde mikroplastiğin buralara hapsolduğunu ortaya koyuyorö diye konuştu.
‘RAMSAR ALANLARDA MUTLAK MÜDAFAA STATÜSÜ İŞLETİLMELİ’
Kirliliğin kaynaklarını ve alınması gereken tedbirleri anlatan Gündoğdu şöyle devam etti:
“Lagünlerin etrafındaki ziraî faaliyetlerde kullanılan plastiklerin tarlaya terk edilmesi, lagünlere drene olan kanalların etrafındaki evsel ve ziraî çöpler ve Adana içindeki sanayi tesisleri kaynaklı kirleticiler direkt lagünlere ulaşıyor. Tıpkı vakitte Akdeniz’in akıntı sistemi yoluyla Türkiye kıyılarına Doğu Akdeniz ülkelerinden gelen çöplerin de vakit içerisinde parçalanması maalesef bu plastiklerin lagünlerin içine kadar girmesine neden olmaktadır. Bu beş lagün ortasında en kirli olarak nitelendirilecek olan lagün olan Tuzla Lagünü kıymetli bir flamingo konaklama alanıdır. Bu mikroplastiklerin, bölgeyi üreme ve beslenme alanı olarak kullanan kuşlar tarafından da tüketilme ihtimali olduğunu göz önünde bulundurmak gerekiyor. Birebir vakitte burada lagün balıkçılığı da yapılıyor. Bu plastiklerin balıkların bünyesine de girmesi ve balıkların da mikroplastikli olarak pazara sunulması kaçınılmazdır. Bunun yanında bölgede kaplumbağaların yuvalama alanı olarak kullandığı bir de kıyı bölgesi var. Çalıştığımız öbür lagünler de önemli manada kirli bir profil sergiliyor. Örneğin taban çamurunda en yüksek mikroplastik ölçüsünü tespit ettiğimiz Akyatan Lagünü’nün bu kirleticilerden sahip olduğu memleketler arası statü göz önünde bulundurulduğunda mutlak olarak müdafaası gerekliliğinin işletilmesi ve gölü kirleten kaynakların elimine edilmesi gerekmektedir. Lagünler etrafındaki ziraî faaliyetlerde plastik kullanımının azaltılması ya da engellenmesi, kanallar ve Seyhan Irmağı aracılığıyla gelen geri dönüşüm kaynaklı plastik partiküllerin engellenmesi, ramsar alan olarak tescillenmiş alanların da olduğu bu tabiat müdafaa bölgesinin korunmasına, güzelleştirilmesine katkı sağlayacaktır.ö
Haber: Gülşah ÖZGEN-Kamera: Eser PAZARBAŞI/ADANA,
About The Author
More Stories
Arsuz’da Motosiklet Kazası: Bir Meyyit, Bir Yaralı
Mersin’de Kaçan Boğa Trafiği Karıştırdı, Küçükbaş Hayvan Denizde Telef Oldu
Hatay’da araba ile motosiklet çarpıştı: 1 meyyit, 1 yaralı